استاندارد سازی کالاها و خدمات

فهرست                                                                                                                     صفحه
پیشگفتار
مقدمه                                                                                                                        ۱
تعریف استاندارد                                                                                                            ۲
اهداف استاندارد                                                                                                             ۷
پیشینه استاندارد سازی                                                                                                     ۱۰
تاریخچه استانداردسازی                                                                                                  ۱۲
تاریخ استفاده از استاندارد در ایران و دیگر کشورها                                                                    ۱۴
معرفی مؤسسه استاندارد ایران                                                                                           ۱۵
استاندارد، مطمئن ترین مسیر توسعه کشور                                                                             ۱۶
سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران                                                                              ۱۷
وظایف و تکالیف قانونی سازمان                                                                                        ۱۷
ارکــان سازمان                                                                                                          ۱۸
استاندارد کردن                                                                                                          ۲۴
تلاشهای آغازین در جهت استاندارد کردن                                                                               ۲۴
بهینه سازی                                                                                                              ۲۶
بهینه سازی سیستم روشنایی                                                                                             ۲۶
بهینه سازی منازل                                                                                                       ۲۷
بهینه سازی سیستم اداری                                                                                                 ۲۸
دلایل و ضرورت استاندارد کردن                                                                                       ۲۹
محاسن استاندارد                                                                                                         ۳۱
استاندارد، مطمئن ترین مسیر توسعه کشور                                                                              ۳۲
رعایت استاندارد                                                                                                         ۳۲
استاندارد، حقوق مصرف کننده                                                                                           ۳۳
استاندارد، در خدمت امنیت مصرف کنندگان                                                                              ۳۳
تعادل منافع                                                                                                               ۳۴
منافع استاندارد سازی                                                                                                    ۳۵
مقررات زدایی                                                                                                            ۳۷
فواید استاندارد کردن                                                                                                      ۴۰
مراحل استاندارد کردن                                                                                                    ۴۱
انواع حقوقی استانداردها                                                                                                 ۴۱
استادارد بین المللی و انواع آن                                                                                          ۴۳
رابطه استاندارد با کیفیت کالاها و خدمات                                                                               ۴۶
پشتوانه حقوقی                                                                                                           ۴۶
تبعات حقوقی استانداردها                                                                                                ۴۷
استاندارد در صنعت مبلمان                                                                                               ۴۸
استاندارد در طراحی آشپزخانه ها                                                                                        ۴۹
استاندارد در مبلمان اداری                                                                                                ۵۰
نتیجه گیری                                                                                                               ۵۱
آرم                                                                                                                       ۵۲

پیشگفتار:
پژوهش پیش رو کاری است در راستای بررسی استاندارد سازی کالاها و خدمات .
نخست تعریفی از استاندارد ارائه گشته، سپس تاریخچه و ضرورت واهمیت را بیان خواهیم نمود.
بخش هایی از پژوهش ها و  یافته ها و دیدگاه های بزرگان آورده گشته و در پایان با بیان چند مثال از یافته های پژوهش نتیجه گیری خواهد شد.
در پایان سه گونه آرم استاندارد ارائه گشته است.

مقدمه :
در مورد استاندارد و استاندارد کردن تعاریف متفاوتى بیان شده که در واقع هر کدام از نقطه‌نظر خاصى بوده است.
در این زمینه سازمان بین‌المللى استاندارد ISO تعاریف زیر را در مورد استاندارد یا استاندارد کردن بیان نموده است:
استاندارد مدرکى است دربرگیرنده قواعد، راهنمایى‌ها یا ویژگى‌هایى براى فعالیت‌ها یا نتایج آنها به‌منظور استفاده عمومى و مکرر که از طریق هم‌رأیى فراهم و به‌وسیله سازمان شناخته‌شده‌اى تصویب شده باشد و هدف از آن دست‌یابى به میزان مطلوبى از نظم در یک زمینه خاص است.
یادآورى:
استاندارد باید مبتنى بر نتایج استوار علوم، فنون، تجربیات و در راه ارتقاء منافع مطلوب جامعه باشد.
استاندارد کردن عمل ایجاد مقرراتى است براى استفاده عمومى و مکرر با توجه به مشکلات بالفعل و بالقوه که هدف از آن دست‌یابى به میزان مطلوبى از نظم در یک زمینه خاص است.
یادآوری :
این فعالیت به‌خصوص شامل تدوین، نشر و اجراى استاندارد است.
به‌طورکلى واژه استاندارد به دو مفهوم عمده به‌کار برده مى‌شود. در مفهوم اول منظور از استاندارد به دو مفهوم عمده به‌کار برده مى‌شود. در مفهوم اول منظور از استاندارد، یکاها و برسنج‌هاى اندازه‌گیرى است. (در زبان فرانسه آن را اتالون – Etaion – مى‌نامند.) این مفهوم مى‌تواند به معناى یکاهاى اندازه‌گیرى مانند متر، کیلوگرم، ثانیه و نظایر آن باشد و یا مقیاس‌هاى فیزیکى از قبیل میله یک متری، وزنه یک کیلوگرمى و امثال آن را در بر گیرد. در مفهوم دوم، استاندارد کتابچه یا مجموعه مکتوبى است که در برگیرنده مقررات و اصولى براى تنظیم امور فنی، صنعتی، علمى و تجارى مى‌باشد. (در زبان فرانسه و آلمانى به آن نُرم – Norme – گویند. (سایت آفتاب)

تعریف استاندارد :

استاندارد و استاندارد کردن، از پایه های علم و فن آوری است که در پیشرفت صنعت و اقتصاد نقشی بسزا دارد. استاندارد عبارت است از: نظمی مبتنی بر نتایج ثابت علوم، فنون و تجربه های بشری که به صورت قواعد، مقررات و نظام هایی به منظور ایجاد هماهنگی و وحدت رویه، افزایش میزان تفاهم، تسهیل ارتباطات، توسعه صنعت، صرفه جویی در اقتصاد ملی و حفظ سلامت و ایمنی عمومی به کار رود.(ماهنامه گلبرگ)
در سال ۱۹۹۸ کمیته‌ای متشکل از موسسه استاندارد بریتانیا، شرکت‌های اصلی گواهی‌دهنده انگلستان و سایر سازمان‌های بین‌المللی استاندارد تشکیل شد که هدف آن تهیه و تدوین استاندارد واحد بود و سرانجام سری ارزیابی بهداشت حرفه‌ای Occupational L Health and Safety Assessment Seriesیا (۱۸۰۰۰ )OHSAS  حاصل یکی شدن الگوهای قبلی و استانداردی قابل ممیزی و اخذ گواهینامه‌ تدوین شده، از طرفی استاندارد به عنوان پایه‌ای مناسب جهت تدوین یک استاندارد بین‌المللی در این زمینه مورد توجه قرار گرفت. ۱۸۰۰۰ OHSAS در واقع به منظور پاسخگویی به نیاز فوری سازمان‌ها به یک استاندارد سیستم مدیریتی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای که به وسیله آن بتوانند سیستم مدیریت خود را مورد ارزیابی و تاکید قرار دهند تدوین شده و به دو بخش تقسیم شده است.

1. ۱۸۰۰ OHSAS که شامل مشخصاتی است که براساس آن گواهی کسب می‌شود.
2. ۱۸۰۰ OHSAS که راهنمایی جهت پیاده شدن یک سیستم مدیریتی ایمنی و بهداشت حرفه‌ای می‌باشد.

در بحث انسان سالم، محور توسعه پایدار پرداختن به موضوع بیماری‌های ناشی‌از کار بسیار حایز اهمیت است.
تعریف قانونی بیماری‌های شغلی مساله نسبتاً غامضی است و حتی گاهی در تشخیص آن با حوادث شغلی این پیچیدگی دیده  می‌شود و حدفاصل روشنی بین این دو وجود ندارد. اما به عبارتی به بیماری‌هایی اطلاق می‌شود که ماهیت کار سبب ایجاد یا تشدید آن در اثر تماس مداوم با عوامل زیان‌آور نهفته در موارد و تجهیزات و محیط شده است. دسته‌ای از بیماری‌های ناشی از کار، قانوناً پذیرفته شده‌اند international list of occupational diseases) ) و جداول ویژه‌ای با ذکر نام بیماری و سایر اطلاعات لازم برای آنها تنظیم شده است. دسته دوم بیماری‌های شغلی گروهی هستند که برای اثبات ناشی از کار بودن آنها، رای شورای پزشکی لازم است. مدت مسوولیت بیماری شغلی عبارتست از مدتی که طی آن حتی اگر تماس کارگر با عامل بیماری‌زا قطع شده باشد باز هم کماکان بیماری را نشان می‌دهد. بیماری وی باز هم ناشی از کار محسوب می‌شود و در حقیقت منظور از واژه  مسوولیت، مسوولیت کارفرما در قبال کارگر است. اغلب بیماری‌های شغلی، علائم بیماری‌زا را به راحتی و به موقع نشان نمی‌دهند و کارگر به ظاهر سالم ممکن است تا مدت‌ها از بیماری‌ خود غافل باشد. بنابراین بیماریابی که امری مهم در دنیای کار و بهداشت کارگری می‌باشد عبارت است از معاینات دوره‌ای کارگران سالم یا به ظاهر سالم که اصولاً این معاینات می‌بایست بسته به نوع کار و خطرات موجود بیماری‌زا در دوره‌های زمانی مناسب و متوالی انجام پذیرند.

اهداف استاندارد :

1. صرفه جوئی کلی در مصرف نیروی انسانی ، مواد ، انرژی و …
2. حمایت از مصرف کننده
3. حفظ ایمنی و بهداشت و محیط زیست
4. ایجاد ارتباط بهتر

استاندارد کردن ، عمل ایجاد مقرراتی است برای استفاده عمومی و مکرر با توجه به مشکلات بالفعل و بالقوه که هدف از آن دستیابی به میزان مطلوبی از نظم در یک زمینه خاص است.
همانطورکه در مبحث تاریخچه بیان شد یکی از دلایل مفید بودن کار استانداردسازی کسب پایگاهی جهانی در سطح بین المللی است، بصورتیکه صنعت واقتصاد این مسئله را ایجاب می نماید. در عمل نیز بصورت تجربی دیده می شود که کشورهایی پیشرفته تر می باشند که دارای استانداردسازیهای پیشرفته ای نیز هستند ودر مورد استانداردسازی بصورت دقیقی عمل نموده اند.
یکی از اهداف استانداردسازی نوآوری در زمینه تکنولوژی و پیشرفتهای تکنولوژی است. از آنجا که در ساختن استانداردها بحثها وکارهای کارشناسی زیادی انجام می گیرد، خودبخود ایده های جدیدی نیز مطرح می شوند واین یکی از اهداف استانداردسازی است که مقوله های جدیدی را در استانداردها ارائه و اشاعه دهند.
درسطح بین المللی مسلماً یکی از اهداف اصلی استانداردسازی ایجاد زمینه ای برای پذیرش مواضع ملی کشورهاست. افراد با دوعنوان می توانند دراین مجامع بین المللی شرکت نمایند، یکی بعنوان نماینده کشورشان که از طرف دولتها اختیاردار هستند و دیگری بعنوان کارشناس. اگرچه اصل براین است که کارشناسان دراین مجامع بصورت مستقل از کشورشان عمل کرده ومدافع منافع عامه باشند ومنافع آن صنعت وفن رادرنظر بگیرند ولیکن این مسئله پذیرفته شده است که این افراد با توجه به دیدگاهها و نیازهای مملکتی خودشان دراین مقوله استانداردسازی شرکت می نمایند که خوداین مسئله به نوعی حمایت از موازین ملی آن کشور در سطح بین المللی می باشد.

انواع حقوقی استانداردها

استانداردها از نظر حقوقی به دو دسته اجباری واختیاری تقسیم بندی می شوند:

۲-۱- استانداردهای اجباری

استانداردهای اجباری آنهایی هستند که قابلیت اعمال قانونی دارند و زمانی بصورت اجباری در می آیند که یک مصوبه قانونی، از نوع آئین نامه ای، مقرراتی، بخشنامه ای ویا غیره پشتوانه آنها می باشد و درحالت کلی مشخص است که از چه طریقی اجباری می گردند. همانطور که گفته شد در خود استانداردها الزاماتی موجود است که منجر به اجباری شدن کاربرد استانداردها نمی گردند، ولیکن برای اجباری شدن کاربرد استانداردها باید الزاماتی از بیرون مانند الزام قوانین و مقررات، مواد خاص قراردادهای تجاری ویا نیازهای خاص صنعت بر آنها حاکم شود.

نتیجه گیری :
در پایان باید گفت در جهان امروز استاندارد نمودن کالا بهترین ومطمئن ترین راه پایداری ، ماندگاری و کالا، سرمایه و نیروی انسانی است.
استاندارد نمودن کالا سبب افزایش کیفیت شده و رضایت مشتری را به همراه داشته؛ آمار فروش را بالا برده و سبب ایستادگی در برابر غول های تجاری بزرگ دیگر می شود.
همچنین کیفیت بالای محصول، فرآورده و خدمات سبب امنیت و اطمینان خاطر مشتری می گردد.
تمام نکات گفته شده یادآور این مهم است که استاندارد نمودن کالا یکی از مهمترین دستاوردهای جهان امروز است.